5. De Ego-integriteit van Erikson
De centrale vraag in deze psychologische tekst is:
Hoe verloopt het leven van een volwassen mens?
Verdeeld in vier levensfasen.
Te beginnen met de ontwikkeling van de 12-jarige.
(12-18
jaar)
Identiteitsontwikkeling
Een goede identiteitsontwikkeling tijdens de adolescentie is van cruciaal
belang voor het vormen van een gezonde en zelfbewuste volwassene.
Hieronder de kenmerken van een positieve identiteitsontwikkeling bij
adolescenten:
Zelfvertrouwen, identiteit
- Ze hebben een goed gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Ze geloven
in eigen capaciteiten.
- Ze hebben het vermogen om onafhankelijk te zijn en zelfstandig
beslissingen te nemen.
- Ze maken zich los van ouderlijke controle en ontwikkelen een gevoel van
autonomie.
- Ze staan open voor nieuwe ervaringen en ideeën.
Emoties, relaties
- Ze hebben het vermogen om emoties te
herkennen en te begrijpen.
- Ze kunnen gezonde en ondersteunende relaties aangaan met leeftijdsgenoten,
familie en anderen.
- Ze weten hoe conflicten op te lossen en er effectief over te communiceren.
Het is belangrijk op te merken dat identiteitsontwikkeling een complex proces
is en dat niet alle adolescenten zich op dezelfde manier ontwikkelen. Sommigen
kunnen moeite hebben met bepaalde aspecten van identiteitsvorming, en dat is
normaal. Steun, begrip en begeleiding van ouders, verzorgers, leraren en andere
vertrouwde volwassenen kunnen een cruciale rol spelen bij het bevorderen van
een positieve identiteitsontwikkeling bij adolescenten.
(18-35
jaar)
Een unieke, intense en liefdevolle relatie
Een diepgaande en intense liefdesrelatie tussen een man en een vrouw kan
verschillende kenmerken hebben die deze relatie uniek en betekenisvol maken.
Het is belangrijk op te merken dat elke relatie uniek is en dat niet alle
kenmerken op elke relatie van toepassing hoeven te zijn.
Hier zijn echter enkele veelvoorkomende kenmerken van
een diepgaande en intense liefdesrelatie:
Emotionele binding en vertrouwen:
- Partners voelen een sterke emotionele band met elkaar.
- Ze tonen empathie voor elkaars emoties en
bieden elkaar ondersteuning in moeilijke tijden.
- Ze begrijpen elkaars gevoelens en behoeften
zonder woorden.
- Ze voelen een liefde voor elkaar die diep en
onvoorwaardelijk is, ook met alle tekortkomingen.
- Ze delen fysieke intimiteit en genegenheid, wat hen helpt een diepe band te
creëren.
- Ze vertrouwen elkaar volledig en zijn loyaal aan elkaar, waardoor ze zich
veilig voelen in de relatie.
Respect:
- Ze respecteren elkaar als individuen en waarderen elkaars eigenschappen, interesses
en prestaties.
- Ze kunnen openlijk met elkaar communiceren over hun gedachten, gevoelens en
zorgen, zonder angst voor veroordeling.
- Ze kunnen conflicten en meningsverschillen op een gezonde en constructieve
manier oplossen, zonder het respect voor elkaar te verliezen.
Het is essentieel om te onthouden dat een diepgaande en intense liefdesrelatie
tijd en moeite vergt van beide partners. Het ontwikkelt zich in de loop van de
tijd en kan worden versterkt door respect, communicatie en wederzijdse inzet.
(35-
60 á 65 jaar)
Levensdoel
Het realiseren van je levensdoel op middelbare leeftijd is een prachtig streven
en zeker haalbaar. Het is belangrijk om te onthouden dat leeftijd geen
belemmering hoeft te zijn voor persoonlijke groei, prestaties en het najagen
van je dromen.
Hier zijn een paar stappen die je kunnen helpen om je levensdoel te realiseren:
Verschillende aspecten
- Neem de tijd om na te denken over wat jouw levensdoel eigenlijk is. Wat zijn
je passies, waarden en wat wil je echt bereiken in het leven? Dit kan een
diepgaand proces zijn, dus wees geduldig en eerlijk met jezelf.
- Het bereiken van je levensdoel kan uitdagend zijn en vraagt om
vastberadenheid en doorzettingsvermogen. Laat je niet ontmoedigen door
tegenslagen, maar zie ze als leermomenten en ga door.
- Zoek steun en inspiratie bij vrienden, familie of gelijkgestemde mensen. Een
ondersteunend netwerk kan je motiveren en je door moeilijke tijden heen helpen.
- Terwijl je je richt op het waarmaken van je levensdoel, is het belangrijk om
ook balans te behouden in andere aspecten van je leven, zoals gezondheid,
relaties en ontspanning
- Positiviteit en optimistisme kunnen je
helpen om gemotiveerd te blijven, zelfs als je voor moeilijk op te lossen uitdagingen
komt te staan.
Onthoud dat het waarmaken van je levensdoel op
elke leeftijd een reis is. Het is nooit te laat om je dromen na te jagen en te
streven naar vervulling in het leven. Wees vriendelijk voor jezelf en geniet
van de reis terwijl je stappen zet richting het realiseren van je levensdoel.
(vanaf
60 á 65 jaar)
De zin van het leven
Het is gebruikelijk dat mensen, vooral in hun
latere volwassenheid, gaan nadenken over de zin van het leven. Naarmate we
ouder worden, kunnen levenservaringen, prestaties en verlies van dierbaren ons
ertoe brengen diepere vragen te stellen over het doel en de betekenis van ons
bestaan. Hier zijn enkele veelvoorkomende perspectieven die late volwassenen
kunnen hebben als ze terugkijken op de zin van het leven:
- Veel mensen beseffen dat de betekenis van
het leven niet zozeer ligt in materiële bezittingen of prestaties, maar eerder
in de waardevolle ervaringen die ze hebben gehad en de relaties die ze hebben
opgebouwd met anderen.
- Het kunnen terugkijken op een leven vol
vreugde, liefde en verbondenheid met anderen kan als zeer zinvol worden
ervaren.
- Voor anderen kan de zin van het leven te vinden zijn in de alledaagse,
ogenschijnlijk kleine dingen: de schoonheid van de natuur, vreugde in het
moment, het ervaren van plezier in dagelijkse activiteiten, en het cultiveren
van dankbaarheid voor het leven zelf.
- Mensbeschouwing vormt de kern van veel
levensbeschouwingen en filosofieën. Het kan helpen om de fundamenten van onze geloofssystemen
en overtuigingen te begrijpen en te versterken.
- Het is belangrijk op te merken dat de
zoektocht naar de zin van het leven een zeer persoonlijke en subjectieve
ervaring is. Wat voor de ene persoon betekenisvol is, kan voor een ander
misschien niet zo belangrijk zijn.
- Het is een reis die zich gedurende het hele leven kan ontvouwen, en het is
normaal dat het antwoord kan veranderen naarmate iemand nieuwe ervaringen
opdoet en zich verder ontwikkelt.
- Het erkennen van de eigen waarden, overtuigingen en aspiraties is essentieel
om de zin van het leven te ontdekken en een gevoel van vervulling te ervaren.
Aanvullend…
Is het begrip ‘ego-integriteit’ gebonden aan leeftijd?
Nee, zegt Erik Erikson in zijn theorie, ego-integriteit
is niet strikt gebonden aan leeftijd.
Echter, wel kenmerkend voor de fase van de late volwassenheid.
Hij stelt dat persoonlijke ontwikkeling een
levenslang proces is en dat mensen op verschillende leeftijden verschillende
psychosociale uitdagingen kunnen tegenkomen.
Waar gaat het om?
Ego-integriteit heeft verschillende kenmerken,
waaronder:
Acceptatie van het leven:
Volwassenen met ego-integriteit accepteren de gebeurtenissen en keuzes in hun
leven, inclusief de onvermijdelijke fouten en teleurstellingen.
Tevredenheid:
Ze ervaren een gevoel van tevredenheid over wat ze hebben bereikt en de paden
die ze hebben bewandeld.
Zingeving:
Ze hebben een dieper begrip van de betekenis van het leven en voelen zich
verbonden met een groter geheel.
Verzoening met sterfelijkheid:
Ego-integriteit houdt vaak in dat iemand vrede heeft gesloten met het naderende
einde van het leven.
Wijsheid:
Deze fase wordt ook geassocieerd met een grotere mate van wijsheid en begrip
van het menselijk bestaan.
N.B. Houd er rekening mee dat deze kenmerken
variëren van persoon tot persoon en dat niet iedereen deze fase op dezelfde
manier doorloopt.
Om in de sfeer van het voorgaande te blijven een
prozaïsche tekst van pater Theo v.d.
Vossenberg.
‘Elk mens die
leeft waardeert.
- Een leefwereld is een waardenwereld.
Want leven is liefhebben en haten en
achteloos voorbijgaan.
- Leven is voorkeur en afkeer, onverschilligheid en intens met iets bezig zijn.
- Leven is dingen moeten doen, die je niet graag doet en dingen niet kunnen
doen, die je dolgraag zou willen doen.
- Elk mens heeft zo zijn eigen wereldje’.
‘Waarderen is zingeven.
- Elk mens is een zingever.
- Iedereen brengt zingeving dagelijks in de praktijk’.
‘Elk mens is
een eigen zijn, met een eigen aard.
- Dit eigen ZIJN is geen vast omlijnd, massief blok.
- Het is eerder een kunnen-zijn, een taak die volbracht moet worden.
- Elk mens heeft een onbekend aantal mogelijkheden die naar verwerkelijking
dringen’.
‘Een mens leeft
geschiedenis.
- Hij moet zichzelf voltrekken.
- Het ‘ik’ is een levensgeschiedenis, die zich in verschillende fasen voltrekt’
ChatGPT
als tekstverwerking
Literatuur:
Craeynest, Pol - De levensloop van de mens
Elkind, David – Kinderen en adolescenten
Erik H. Erikson,
Het kind en de samenleving, hfdst VII
Erik H. Erikson, Identiteit jeugd en crisis
Lievegoed, Bernard – De levensloop van de mens
Wit, J. de - Psychologie van de adolescentie