Hetzelfde anders zien
Het christelijke geloof als verbeelding

Wat wil Harry Kuitert hiermee zeggen?

Harry Kuitert, een invloedrijke Nederlandse theoloog, zet in zijn later geschreven boeken zijn veranderde kijk op het christelijk geloof uiteen.
Hierin verwerpt hij traditionele dogma's en stelt hij dat religieuze waarheden eerder een kwestie van menselijke verbeelding zijn dan objectieve feiten.

Enkele kenmerken van zijn werk:

1. Verbeelding als kern van geloof

Kuitert stelt dat het christelijke geloof in wezen een product is van menselijke verbeelding.
Dit betekent dat geloofsverhalen en symbolen niet gezien moeten worden als letterlijk waar, maar als expressies van menselijke ervaringen en ideeën.
Hij beschouwt geloof als een creatief proces waarbij mensen proberen zin te geven aan hun leven.

2. Relativering van absolute waarheden

Kuitert ontkent dat religieuze waarheden absolute of universeel geldige waarheden zijn.
Hij benadrukt dat alle religieuze uitspraken voortkomen uit de menselijke context en verbeelding.
Religieuze waarheden zijn dus cultureel en historisch bepaald, in plaats van eeuwig en objectief geldig.

3. Secularisatie van religieuze opvattingen

Ook gaat hij verder in op zijn eerdere werk, waarin hij al stelde dat "alle spreken over boven komt van beneden" (met andere woorden: religie is een menselijk construct).

In zijn boek Hetzelfde anders zien gaat hij een stap verder door te stellen dat niet alleen religieuze taal, maar ook religieuze beelden en voorstellingen uiteindelijk door mensen worden gemaakt.
Hierdoor plaatst hij het christelijke geloof in een seculiere context.

4. Kritiek op traditionele dogma's

Kuitert verzet zich in zijn latere werk expliciet tegen traditionele christelijke dogma's, zoals de idee van een almachtige God die de wereld bestuurt en de letterlijke opstanding van Christus.
Deze dogma's beschouwt hij als producten van menselijke verbeelding, in plaats van als objectieve feiten.

5. Filosofische benadering van geloof

Zijn benadering is sterk filosofisch van aard. Hij bouwt voort op existentieel-humanistische tradities, waarin de nadruk ligt op de menselijke ervaring, ethiek, en de zoektocht naar betekenis.
Het christendom wordt gezien als een systeem van symbolen en verbeelding dat mensen helpt om met de werkelijkheid om te gaan.

6. Demystificatie van religieuze ervaring

Kuitert neemt afstand van het idee dat religieuze ervaringen direct afkomstig zijn van een goddelijke bron.
In plaats daarvan ziet hij deze ervaringen als uitdrukkingen van menselijke verlangens, angsten en hoop.
Dit leidt tot een meer psychologische en antropologische kijk op religie.

7. Pragmatische ethiek

Kuiterts benadering heeft ook gevolgen voor de ethiek.
In plaats van dat morele regels voortkomen uit goddelijke openbaring of geboden, stelt hij dat ethiek een menselijke onderneming is.
Moraal wordt volgens hem gevormd door menselijke afspraken en culturele normen, en niet door goddelijke autoriteit.

Zijn visie:

Het boek Hetzelfde anders zien markeert een definitieve verschuiving in Kuiterts denken naar een meer humanistische, niet-theïstische interpretatie van het christelijk geloof.
Hij ziet religie als een menselijk product dat betekenis geeft aan het leven, maar niet als een afspiegeling van bovennatuurlijke waarheden.

In dit boek gaat Kuitert dus verder dan in zijn eerdere werk door het christelijk geloof niet alleen als een cultureel fenomeen te beschouwen, maar het expliciet te positioneren binnen de menselijke verbeelding, en daarmee de traditionele geloofsvoorstellingen grondig te herinterpreteren.
Bron: 56